Vắc xin Covid-19 là gì? – Những phản ứng phụ cần lưu ý sau khi tiêm

Việc theo dõi, nhận diện sớm và xử lý đúng cách khi gặp các phản ứng phụ sau tiêm vắc xin Covid-19 là điều rất quan trọng, giúp giảm thiểu được những rủi ro nguy hiểm có thể xảy ra. Vậy bạn đã biết các phản ứng thường gặp sau tiêm vắc xin Covid-19 là gì và cách khắc phục ra sao chưa? Hãy tìm hiểu ngay tại bài viết sau.

Vắc xin Covid-19 là gì?

Vắc xin Covid-19 là loại vắc xin có khả năng kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra kháng thể chống lại sự xâm nhập của virus SARS-CoV-2. Hiện nay, tại Việt Nam, Bộ Y tế đã cấp phép cho 5 loại vắc xin Covid-19 là vắc xin AstraZeneca (Anh), Sputnik V (Nga), Pfizer/BioNTech (Mỹ), Sinopharm (Trung Quốc) và Moderna (Mỹ). Ngoài ra, nước ta cũng đang tiến hành nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 cho vắc xin Nano Covac.

Các phản ứng phụ có thể xảy ra sau tiêm vắc xin Covid-19

Phản ứng nhẹ thường gặp

Các tác dụng phụ của vắc xin Covid-19 sẽ biểu hiện với mức độ khác nhau tùy thuộc độ tuổi, cơ địa mỗi người, nhưng hầu hết đều ở mức độ nhẹ tới trung bình và thường biến mất sau một vài ngày. Người trẻ tuổi có đáp ứng miễn dịch mạnh hơn nên phản ứng thường nặng hơn so với người lớn tuổi. Dưới đây là những phản ứng phổ biến: 

– Phản ứng tại chỗ: Đau, đỏ, nóng, sưng, ngứa tại vị trí tiêm, để làm dịu cơn đau có thể dùng một chiếc khăn sạch, ướt và lạnh đắp/chườm lên vết tiêm. 

– Mệt mỏi: Cảm thấy người không khỏe giống như bị cúm, việc thư giãn, nghỉ ngơi và ăn uống đầy đủ có thể giúp cải thiện biểu hiện này.   

– Sốt và/hoặc ớn lạnh: Phổ biến là sốt nhẹ dưới 38°C và tự hết sau 1 – 2 ngày, một số trường hợp có thể sốt trên 38°C. Để khắc phục nên uống nhiều nước, chườm ấm, mặc đồ thoáng rộng và dùng thuốc hạ sốt nếu sốt cao.

Sốt nhẹ là phản ứng phụ rất phổ biến sau tiêm vắc xin covid-19

– Buồn nôn: Thường không kéo dài lâu, việc ăn đồ nhạt, thức ăn dễ tiêu và nghỉ ngơi sẽ giảm được cảm giác này. 

– Đau đầu: Có thể sử dụng thuốc giảm đau paracetamol hoặc ibuprofen nếu không chịu được cơn đau nhưng không nên lạm dụng.

– Đau cơ, khớp: Đau, nhức mỏi các cơ khớp cũng là một phản ứng miễn dịch của cơ thể, một số trường hợp nặng có thể được kê đơn thuốc giảm đau.

Phản ứng nghiêm trọng hiếm gặp

Các phản ứng phụ nghiêm trọng rất hiếm gặp sau khi tiêm vắc xin Covid-19, nhưng cũng đã có một số báo cáo về việc xuất hiện của các tai biến sau: 

– Sốc phản vệ: Thường xảy ra trong vòng 30 phút sau tiêm, đây là phản ứng dị ứng có thể đe dọa tính mạng người bệnh với các biểu hiện như: nổi mề đay, sưng họng, phù, khó thở, mạch nhanh yếu, vã mồ hôi, hạ huyết áp, rối loạn ý thức…

– Biến chứng huyết khối và giảm tiểu cầu: Thường xảy ra từ ngày thứ 6 đến ngày thứ 14 sau tiêm hoặc có thể lâu hơn sau ngày 4 – 30. Dấu hiệu của huyết khối và giảm tiểu cầu có thể là đau đầu dữ dội, đau bụng, đau lưng, khó thở, nhìn mờ, co giật, bầm tím trên da, xuất huyết nội tạng…

– Viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim: Đã được báo cáo sau khi tiêm vắc xin của Moderna và Pfizer/BioNTech ở một vài người với biểu hiện là đau ngực, ho, phù, sốt, khó thở, mệt…

Phản ứng phụ sau tiêm vắc xin Covid-19 có đáng lo ngại?

Theo các chuyên gia, việc xuất hiện các tác dụng phụ nhẹ như sốt, mệt mỏi, ớn lạnh, đau chỗ tiêm… là phản ứng bình thường của cơ thể sau khi tiêm vắc xin covid-19, điều này cũng có thể xảy ra khi tiêm bất cứ một loại vắc xin nào khác bởi đây chính là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đã được kích hoạt và bắt đầu sản sinh kháng thể chống lại mầm bệnh. Mức độ phản ứng ở mỗi người sẽ khác nhau nhưng những tác dụng phụ này sẽ tự hết sau 12 – 48h và thường không có gì đáng lo ngại.

Các phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ, huyết khối, giảm tiểu cầu, viêm cơ tim… là cực kỳ hiếm gặp, tỷ lệ vô cùng nhỏ so với số lượng người đã tiêm chủng.

Bên cạnh đó, cả 5 loại vắc xin covid-19 được cấp phép tại Việt Nam hiện nay đều được nghiên cứu sản xuất bởi các hãng Dược phẩm hàng đầu thế giới, đã thực hiện thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 và cho thấy độ an toàn, hiệu quả cao cũng như đã được phê duyệt tại nhiều nước như Mỹ, Anh, Nga… Bởi vậy, bạn hãy yên tâm khi tiêm chủng vắc xin Covid-19.  

Phản ứng nghiêm trọng là cực kỳ hiếm gặp sau khi tiêm vắc xin Covid-19

Những lưu ý quan trọng sau khi tiêm vắc xin Covid-19

Việc theo dõi các phản ứng sau tiêm vắc xin Covid-19 là rất quan trọng, đặc biệt là trong khoảng 30 phút đầu tiên bạn cần phải ở lại nơi tiêm để nhân viên y tế giám sát. Và bạn cũng cần tự theo dõi tại nhà ít nhất trong vài ngày tiếp theo.

Bên cạnh đó, bạn cần lưu ý một số điều sau: 

– Báo ngay cho bác sỹ nếu thấy biểu hiện đau/sưng đỏ tại nơi tiêm tăng lên sau 24h hoặc các phản ứng phụ trở nên nghiêm trọng hơn mà không giảm sau vài ngày tiêm hoặc xuất hiện các dấu hiệu của đông máu, giảm tiểu cầu, sốc, nhiễm trùng…

– Thư giãn tinh thần, nghỉ ngơi hợp lý, vận động nhẹ nhàng và chú ý đến chế độ dinh dưỡng lành mạnh như uống nhiều nước, ăn nhiều rau củ quả tươi, tránh rượu bia, thuốc lá, cà phê…, điều này sẽ giúp giảm bớt các tác dụng phụ.

– Để phát huy hiệu lực tối đa, vắc xin Covid-19 thường phải tiêm đủ 2 mũi, cơ thể chỉ thực sự sinh miễn dịch tốt nhất sau 2 tuần kể từ khi tiêm liều cuối cùng, do đó, hãy tiêm đúng lịch và đủ liệu trình. 

– Vắc xin Covid-19 không thể bảo vệ 100% khỏi virus, kể cả khi đã tiêm chủng thì vẫn phải tuân thủ đúng các biện pháp phòng dịch của Bộ Y tế như đeo khẩu trang, sát khuẩn tay, tránh tụ tập, khai báo y tế.

– Việc bạn không gặp phải bất cứ phản ứng phụ nào sau tiêm không có nghĩa là vắc xin Covid-19 không có hiệu quả vì đáp ứng miễn dịch của mỗi người là khác nhau.

– Những người đã mắc Covid-19 vẫn có nguy cơ bị tái nhiễm, do đó nên tiêm vắc xin đầy đủ.

Những ai không tiêm được vắc xin Covid-19?

– Người bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong vắc xin hoặc có cơ địa dị ứng, mắc bệnh tự miễn, nếu không chắc chắn về điều này hãy trao đổi kỹ với bác sỹ trước khi tiêm.    

– Người mắc các bệnh gây suy giảm miễn dịch hoặc đang dùng một số thuốc ức chế hệ miễn dịch như thuốc ung thư, xạ trị, hóa trị, corticoid liều cao…

– Người đang đang bị sốt trên 37,5°C hoặc nhiễm trùng.

– Người đang có vấn đề về đông máu như huyết khối, dễ xuất huyết hoặc đang dùng thuốc chống đông máu.

– Trẻ em dưới 18 tuổi (vắc xin Covid-19 của Pfizer/BioNTech tiêm được cho trẻ từ 12 tuổi trở lên), phụ nữ mang thai và cho con bú.

Tiêm vắc xin Covid-19 là thực sự cần thiết giúp bảo vệ bạn khỏi sự lây nhiễm của virus SARS-CoV-2. Hy vọng rằng qua những thông tin trên, bạn sẽ không còn cảm thấy lo lắng về tác dụng phụ của vắc xin Covid-19 và yên tâm tiêm phòng.

Xem thêm:

10 lưu ý cho người bệnh mồ hôi nhiều trong mùa dịch covid-19

Tác giả: Dược sỹ Hồ Hà

Nguồn tham khảo:

https://vietnamese.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/expect/after.html